Babanıza geçmiş olsun. Kalın bağırsağın iç yüzeyinin zayıf noktalardan dışarı doğru kese şeklinde fıtıklaşmasına bağırsak divertikülü adı verilir. Birden çok divertikülün yer aldığı durumlara ise ‘divertikülozis koli’ veya bağırsak divertikülozisi adı verilir. Bağırsağın kas tabakasına damarların girdiği noktalarda divertiküller gelişir. 30 yaş altında % 5-10 sıklıkta, 50 yaş üzerinde % 30 sıklıkta, 70 yaş üzerinde % 50 sıklıkta ve 85 yaş üzerinde % 66 sıklıkta kalın bağırsak divertikülleri görülür. Erkeklerde daha sıktır. Kalın bağırsakta yer alan divertiküllerin iltihaplanmasına divertikülit adı verilir. Liften fakir diyetle beslenme, şişmanlık, hareketsizlik, kortizon kullanımı, antiromatizmal ilaçların kullanımı, aşırı alkol, sigara ve kafein tüketimi ve polikistik böbrek hastalığı zemininde kalın bağırsağın divertiküler hastalığı için uygun zemin oluşur. Divertiküllerin gelişmesi basınç artışı ile direkt olarak ilişkili olduğundan ıkınmaya bağlı bağırsakiçi basınç kalın bağırsağın sol tarafta yer alan bölümünde daha fazla olduğundan sol tarafta daha sık olarak yer alırlar. Bağırsakiçi basınç artışı bağırsakta dışarıya doğru divertikül adı verilen fıtıklaşmalara neden olur. Daha nadiren de kalın bağırsağın sağ tarafında divertiküler hastalık gözlenir. Kalın bağırsak divertiküler hastalığında kramp tarzında karın ağrısı, gaz, karında aşırı şişkinlik hissi ve dışkılama alışkanlıklarında değişiklik, titreme, yüksek ateş, bulantı, kusma, idar yaparken yanma, kabızlık veya ishal gibi belirtiler meydana gelir. Belirtiler dışkılama ve gaz çıkartma sonrasında geriler.

Kalın bağırsağın divertiküler hastalığının yol açtığı sorunlar
1. Divertikülit: Divertiküllerin iltihaplanması sonucunda meydana gelir. Kendisini karın ağrısı ile belli eder. Babanızda olan sorun budur.
2. Kanama: Makattan kanama ile ortaya çıkar.
3. Delinme: Divertiküllerin delinerek bağırsak içeriği yani dışkının karına boşalmasıdır. Bu durumda hastada şiddetli ağrı, yüksek ateş, bulantı ve bazen kusma meydana gelir.
4. Apse: Kalın bağırsak etrafında delinme sonrasında iltihabın vücut tarafından sınırlandırılması sonrasında karın zarına yayılmadan bağırsak etrafında apse gelişmesidir, peridivertiküler apse olarak ta adlandırılır. Divertikül delinince önce bağırsak etrafında kalınlaşma (flegmon) gelişir ve ardından bağırsak düğümlenmesi olabilir. Bu hastaların % 2-20’sinde bağırsak fistülü gelişir. Bu fistüllerin % 65’i bağırsak ile mesane arasında ve % 20’si bağırsak ile vajina arasında gelişir.

Divertiküler hastalıkta liften zengin diyetle beslenmek gerekir. Günde ortalama 25-30 gram lif tüketmek gereklidir. En az 8 bardak su (1.5 Lt) tüketmek gereklidir. Ayrıca, düzenli egzersiz vey a spor yapmak bağırsak hareketlerini olumlu yönde etkilemektedir. Divertiküler hastalıkta: bakla, nohut, kurufasülye, bezelye, mercimek, patlamış mısır, fındık, kepek, tahıldan zengin müsli ve cornflakes, pirinç, elma, muz ve armut gibi meyveler, brokoli, havuç ve kabak gibi sebzelerin yenmesi yararlıdır. Divertikülit atağı sırasında ideal olan sıvı bir diyet tarzı ile yani katı bir gıda almadan beslenmektir. Meyve suyu içilmesi önerilir ancak meyve özü olmamalıdır. Sıvı diyet ile kast edilen: et suyu içeren çorbalar, elma, vişne ve üzüm suyu ve jöledir. Doktorunuzun önerisi ile sulu diyeti takiben önce liften fakir katı bir diyete ve ardından da liften zengin diyete dönülür. Düşük lifli katı diyette, meyve konservesi veya meyve kompostosu (elma vb.), konserve veya haşlanmış sebzeler (soyulmuş olmalıdır), süt ve yoğurt, yumurta, tahıldan fakir müsli ve cornflakes, iyi haşlanmış et, makarna, beyaz ekmek ve beyaz pirinç yer alır.

Divertikülit tedavisinde ameliyat gerekebilir:
- Yaygın karın zarı iltihabı (peritonit), antibiyotik tedavisinin başarısız olması, apsenin boşaltılmasına rağmen devam eden sepsis bulgularının varlığı
- Bağışıklığı baskılanmış olan hastalarda
- Durdurulamayan bağırsak kanaması durumlarında
- Apsenin dren ile boşaltılmasına rağmen bulgular gerilemezse cerrahi tedavi gerekir.


Geçmiş yıllarda ilk divertikülit atağı sonrasında ameliyat önerirken günümüzde birkaç atak beklenebilmektedir. Ancak, kaç atak sonrasında mutlak ameliyat gerekeceği konusunda dünya genelinde bir uzlaşıya varılamamıştır. 50 yaşın altında divertkülit atağı geçiren kişilerde bunun tekrarlama şansı daha ileri yaştakilere oranla daha fazladır. Divertikülit ve delinme olan kalın bağırsak bölümü çıkartılır ve tekrar sağlam bölüm ile devamlılık sağlanır. Kalın bağırsağın çıkartılması işlemi açık cerrahi ilei laparoskopik cerrahi ile ve robotik cerrahi ile yapılabilir. Günümüzde laparoskopik cerrahi ve robotik cerrahi seçkin merkezlerde daha gündemde ve daha yaygın olarak kullanılmaktadır. Bu yötemler daha küçük deliklerden yapılması, ameliyat sonrasında kesi yeri fıtığı oluşma sıklığının daha az olması, daha az ağrılı olması, işe geri dönme süresinin daha kısa olması gibi avantajlar taşır. Maliyet, erken ve geç dönem komplikasyonları açısından bilinen olumsuz etkileri yoktur. Karın içinde dışkı ile kirlenme ve karın zarı iltihabı (peritonit) varsa kalın bağırsağın devamlılığı sağlanır, ancak bağırsaktan kirli ortamda sağlanan devamlılık nedeniyle sızıntı olması riskine karşın, ince bağırsak karın dışına alınır (ileostomi).

Saygılarımla,

Dr. Korhan Taviloğlu
Genel Cerrahi Profesörü
Bağırsak Cerrahisi Forumları - Prof. Dr. Korhan Taviloğlu - Hastalar İçin Genel Cerrahi Kaynağı
Prof.Dr. Korhan TAVİLOĞLU - Genel Cerrah
DrTaviloglu.TV - Hastalara Yönelik Video Sitesi
Robotik Cerrahi - Robot Cerrahisi - Prof.Dr. Korhan TAVİLOĞLU